Woningmarktstudie DNB: Corporaties spelen een belangrijke rol

Dat schrijft De Nederlandsche Bank (DNB) in een op 9 mei verschenen woningmarktstudie. De trek naar de stad en de flexibilisering van de arbeidsmarkt zorgen voor een groeiende vraag naar huurwoningen in de vrije sector. Het aanbod van vooral middeldure huurwoningen sluit echter niet aan bij de toenemende vraag. De middeninkomens in de steden vallen hierdoor tussen wal en schip: zij komen niet in aanmerking voor een sociale huurwoning, en kunnen moeilijker een koopwoning vinden door de toenemende concurrentie.

Het woningaanbod in de vrije huursector groeit slechts mondjesmaat. Gemeenten en bouwbedrijven hebben na de crisis hun plan- en bouwcapaciteit teruggeschroefd, waardoor ze nu niet snel kunnen inspelen op de toegenomen vraag. Daarnaast is binnenstedelijk bouwen ingewikkelder dan buiten de stad, mede door de dichtere bebouwing en meer bezwaren van omwonenden tegen nieuwbouw in hun buurt.

Daarbij zijn er tussen de grote steden verschillen. Amsterdam en Utrecht hebben bijvoorbeeld een klassieke binnenstad, met nog maar weinig onbebouwde ruimte en beperkte mogelijkheden voor hoogbouw. Rotterdam kent juist veel potentieel voor hoogbouw en verdichting: voormalige haventerreinen kunnen bijvoorbeeld voor wonen worden bestemd. In Den Haag bestaan mogelijkheden tot transformatie van voormalige ministeries, maar uitbreiding van de stad wordt bemoeilijkt door de ligging aan de kust. Waar wel wordt gebouwd, richten gemeenten en corporaties zich vooral op sociale huurwoningen, waar traditioneel hun focus ligt, en op koopwoningen, die door de hypotheekrenteaftrek een hogere grondprijs opbrengen dan huurwoningen.

In de studie pleit DNB ervoor dat woningcorporaties ook markthuurwoningen gaan realiseren, wat dit kabinet juist heeft verboden. ‘Gemeenten en corporaties hebben onvoldoende prikkels om het aanbod van huurwoningen in de vrijesector te vergroten. Een groter vrijehuursegment vormt de sleutel om de woningmarkt te verlossen van onevenwichtigheden. De rijksoverheid kan een belangrijke rol spelen door gemeenten en de corporaties meer prikkels te geven om het vrije segment op de huurmarkt te ontwikkelen’, aldus de DNB-studie.

Allereerst zal volgens DNB een versnelde afbouw van de hypotheekrenteaftrek het aantrekkelijker maken om huurwoningen in de vrije sector te bouwen. Ook kan het Rijk met gemeenten prestatieafspraken maken om een minimumpercentage middeldure huurwoningen op te nemen in bestemmingsplannen. Tot slot zouden woningcorporaties hun duurdere woningen kunnen aanbieden in het middensegment van de vrije sector.